Het was uitgerekend Johan Cruijff die zich vanaf het einde van de jaren negentig hard maakte om oud-voetballers makkelijker binnen de sport te behouden. Niet alleen zouden de organisatorische functies bij Nederlandse clubs vaker toebedeeld moeten worden aan oud-voetballers, maar ook de trainerscursus werd makkelijker gemaakt voor Oranje-internationals. Toch heeft dit beleid bij de KNVB twintig jaar later nog geen vruchten afgeworpen.

Veel Nederlandse trainers die sinds het nieuwe beleid hun diploma hebben behaald hebben het uitzonderlijk lastig tijdens hun buitenlandse avonturen en de ontslagen lijken zich in rap tempo op te volgen. FCUpdate.nl onderzoekt hoe de huidige generatie Nederlandse trainers weinig successen behaalt in het buitenland. Het gaat om de generatie van na Dick Advocaat, Louis van Gaal en Guus Hiddink: zij hadden hun papiertje al binnen voor de revolutie die Cruijff ingang zette. 

{image[355636][right-half][]}Geen plan B

Met name Frank de Boer kreeg dit verwijt regelmatig te verduren; een tunnelvisie binnen de voetbalfilosofie. Het Nederlandse voetbal wordt gekenmerkt door aantrekkelijk, aanvallend voetbal en langdurig balbezit. Maar niet elk team is in staat om succesvol het 'totaalvoetbal' van Rinus Michels te implementeren, zeker in het buitenland. De Boer's avontuur bij Crystal Palace zou uiteindelijk slechts zeven wedstrijden duren, waarin geen punten of zelfs doelpunt genoteerd kon worden. Maar ook zijn opvolger bij Ajax Peter Bosz werd verweten bij moeilijke momenten niet door te kunnen schakelen naar 'plan B'. Bij Borussia Dortmund maakte de oud-Feyenoorder weliswaar een goede start door waarin een clubrecord werd neergezet na vijf wedstrijden, maar toch kreeg hij het niet voor elkaar om het tij te keren zodra er wedstrijden verloren werden. Met name het grote risico van het aanvallende Nederlandse voetbal lijkt kritiek teweeg te brengen bij buitenlandse avonturen.

Gebrek aan uitstraling

Het beroep hoofdtrainer bevat meer werkzaamheden dan het maken van de opstellingen en het leiden van de training. Grote namen als Jürgen Klopp en Carlo Ancelotti verstevigen hun status door de indruk die ze achterlaten in de media en naast het veld. Louis van Gaal had gedurende zijn lange carrière vaak een haat-liefde relatie met de media en staat nog altijd bekend om zijn hilarische uitspraken en halve vertalingen. De huidige generatie Nederlandse trainers heeft het betrekkelijk lastiger op dit gebied. De Boer en Philip Cocu werden vaak verweten geen energieke indruk achter te laten in hun interviews en ook Jaap Stam zou onrustig en onzeker zijn langs de lijn. Op dit gebied is Erik ten Hag momenteel sterk begonnen aan zijn avontuur bij Manchester United. Hij liet met zijn hilarische interview na afloop van de zege op Liverpool (2-1) en ook langs het trainingsveld een goede indruk achter in de Engelse pers. Het is te hopen dat andere trainers hier een voorbeeld aan nemen en bij de KNVB de mediatraining niet overslaan.

Slechte carrière-keuzes

Waar het vaak gaat over de transferkeuzes die Nederlandse talenten maken, wordt dit bij trainers enigszins onderbelicht. Natuurlijk hadden veel mensen er begrip voor dat Ronald Koeman bij zijn droomclub FC Barcelona aan de slag ging, maar of dat het perfecte instapmoment was, is zeer te betwijfelen. De club verkeerde in financiële malaise, kon geen aankopen doen en had net een oorwassing van 8-2 achter de rug tegen Bayern München in de Champions League. Hetzelfde valt te zeggen over de keuze van De Boer om na vijf seizoenen in Amsterdam bij Internazionale aan de slag te gaan, waar de hoge verwachtingen nooit echt waargemaakt konden worden. En had Clarence Seedorf niet wat meer krediet verdient tijdens zijn tijdperk bij AC Milan? De persoonlijke gevoelens van deze trainers bij hun clubs zijn begrijpelijk, maar het uitkiezen van een club voor de lange termijn is voor opkomende trainers in het buitenland van cruciaal belang.

Lees ook: Seedorf luidt de noodklok: "Geen enkele kans meer gekregen" 

{image[341326][left-half][]}Enkel oud-voetballers

De gedachtegang van de Cruijff-filosofie was goed te volgen. Grote namen als Ronald Koeman en Ruud Gullit stonden er niet op te wachten om een jarenlange cursus bij de KNVB af te leggen voordat zij langs de lijnen mochten staan en dus moesten de eisen worden versoepeld. Toch zijn er in het moderne voetbal een aantal extreem succesvolle trainers te noemen die op een persoonlijk niveau niet de top behaalden. 'Special One' José Mourinho hing op 24-jarige leeftijd zijn schoenen aan de wilgen om het trainen maar een kans te geven en ook Champions League-winnaar Thomas Tuchel kwam als voetballer nooit verder dan SSV Ulm. Het is jammer dat record-international Wesley Sneijder het huidige formaat van de trainerscursus al te lang vindt, maar misschien is het toch de moeite waard dat de KNVB trainers met minder voetbalervaring ook voldoende mogelijkheden geeft.

Blik op de toekomst

Toch hoeft de handdoek nog niet in de ring te worden gegooid na het pensioen van Van Gaal en Dick Advocaat. Ten Hag oogst momenteel veel lof bij Manchester United en ook Mark van Bommel lijkt bij Antwerp FC zijn critici enigszins ongelijk te bewijzen. Bovendien staat er met Ruud van Nistelrooij, Alfred Schreuder en ook de opkomende Robin van Persie en Johnny Heitinga alweer een volgende lichting oud-internationals klaar om de gaten te vullen. Als het hen lukt om een plan B te bedenken en het juiste moment te kiezen voor een stap naar het buitenland, kan eventueel de Nederlandse glorie weer in ere worden hersteld. Maar zeker de laatste jaren is het wat trainers betreft armoe troef over de landsgrenzen.