Louis van Gaal staat pas drie interlands weer aan het roer als bondscoach van het Nederlands elftal, maar het lijkt alsof hij al jaren de scepter zwaait. Qua veldspel, zoals Oranje voor de dag kwam tegen Turkije. Qua presentatie, zoals hij is teruggekeerd in zijn ambt. Hoe heeft de coach het tij zo snel kunnen keren, nadat na het teleurstellende EK van afgelopen zomer heel de KNVB wel in de brand leek te staan. 

Duidelijke(re) keuzes

Frank de Boer was een meester in het niet maken van keuzes. De oefenmeester kon daar niet altijd wat aan doen, want hij moest het immers overnemen 'in de lijn van Ronald Koeman' en met de staf van zijn voorganger. Dat betekent dat de keuzes grotendeels al voor hem waren gemaakt, maar wel op een ander moment. Dat hij daarop voortborduurde, leek soms weleens te ver door te slaan.

Want was de basisplaats voor Marten de Roon zíjn keuze of kon hij de middenvelder niet passeren vanwege zijn belangrijke rol onder Koeman? Quincy Promes was er de eerste keer na het steekincident waar hij bij betrokken, maar nog niet veroordeeld is, niet bij, maar ging tóch mee naar het EK. Jasper Cillessen mocht opeens niet meer mee. En Wout Weghorst opeens in de basis zetten op het EK nadat hij eerder nog telkens volledig werd genegeerd: ook géén duidelijke keuze. Luuk de Jong had als spits eerder immers nog zoveel minuten gemaakt in het 1-4-3-3-systeem en had tijdens het EK opeens vrijwel geen inbreng. En speelde hij niet met drie verdedigers omdat hij dan geen keuze hoefde te maken tussen Virgil van Dijk, Matthijs de Ligt en Stefan de Vrij?

Allemaal eigenaardigheden waaruit blijkt dat hij geen duidelijke keuzes maakte. Daar heeft Van Gaal in een mum van tijd hardhandig mee afgerekend. Quincy Promes wordt niet opgeroepen zolang zijn zaak speelt. De Ligt is op dit moment derde keuze centraal achterin. In Memphis Depay ziet hij zijn spits. Voorlopig is 4-3-3 het systeem dat hij speelt. Allemaal zekerheden waarop Van Gaal bouwt en waaruit blijkt dat hij duidelijke(re) keuzes maakt. En die lijn van Koeman? Daar hoeft hij dan ook weer geen rekening mee te houden. 

Lees terug: Alleen een eindzege op het EK had De Boer kunnen redden  

{image[350072][right-half][]}Opwaardering Klaassen, De Roon verdrongen

Over De Roon ging het al even. Volgens Van Gaal heeft de middenvelder van Atalanta wel degelijk waarde, maar vooral in de kleedkamer. In Davy Klaassen heeft hij een namelijk nieuwe kompaan voor Georginio Wijnaldum en Frenkie de Jong op het middenveld gevonden. De Ajacied stond driemaal in de basis en was dé grote uitblinker. Onder Frank de Boer speelde Klaassen – in de twee oefenduels kwam hij wel in actie – op het EK geen minuut en na de wedstrijd tegen Noord-Macedonië zat hij gefrustreerd en helemaal alleen als eerste bij de de nog afgesloten spelersbus met zijn telefoon te spelen. Inmiddels lijkt De Roon ook echt verworven tot iemand voor in de kleedkamer: Guus Til en Ryan Gravenberch liet Van Gaal in zijn eerste drie duels wel invallen, de controleur uit de Serie A niet.

Een ander systeem

Natuurlijk: Van Gaal was de man die in 2014 voor het eindtoernooi switchte van systeem en zijn 1-5-3-2 tevoorschijn toverde. Toen had hij echter wel wekenlang de tijd voor om patronen in te slijten, hij kende de tegenstanders in Brazilië en had een heel duidelijk strijdplan. Toen De Boer in de oefenwedstrijd Schotland met vijf man achterop ging spelen, was dat nog om 'Plan B' te oefenen, omdat het tegen Italië zo goed was verlopen in de Nations League-return. Pas vlak voor de start van het EK werd duidelijk dat de bondscoach voor dat systeem ging kiezen op het toernooi. Opmerkelijk, omdat het grootste deel van zijn interlands in 1-4-3-3 gespeeld werd.

Heldere(re) communicatie

Je kunt vinden van de persconferenties van Van Gaal wat je wilt, maar duidelijk is hij wel. Boos, nor, vrolijk, uitgelaten: er gebeurt met de ervaren coach altijd wel wat. En zelfs als hij een foutje maakt, valt het niet op en wordt er geen aandacht aan gegeven. Het zal te maken hebben met de uitstraling en het gezag van Van Gaal, die zich richting de media profileert als een strenge schoolmeester, maar wel eentje die zijn spullen goed op orde heeft.

De Boer was tijdens zijn slordige persconferenties meer het type dat te laat de les in komt lopen, de toets uit zijn handen laat vallen, waardoor de antwoorden nog voor de toets bij alle leerlingen rondgaan. Hij vergiste zich in speelminuten voor Donny van de Beek, had net geen uitstraling ("Quincy Menig") en loog over de communicatie richting spelers. Dat laatste is een schande, vooral richting de voetballers. Het appje naar Anwar El Ghazi. De communicatie met Jeremiah St. Juste. Het was allemaal onduidelijkheid troef, met ontevreden internationals als gevolg en de pers die hem snoeihard kon aanpakken. Van Gaal sprak vol trots dat hij 'wel een uur' heeft gesproken met sommige internationals, maar dat is toch ook gewoon zoals het hoort?