De intrede van de VAR was in 2018 een hot item. Ieder Eredivisie-weekend liggen de beslissingen van de videoscheidsrechter onder een vergrootglas. Is de VAR wel een zegen voor het voetbal? Scheidsrechter Pol van Boekel vindt van wel. Hij bespreekt met FCUpdate.nl zijn ervaringen met de videoscheidsrechter. "We moeten er wel voor zorgen dat we meer op één lijn komen en er zo weinig mogelijk aanleiding is tot discussie."

Al in de voorgaande jaren ontpopte de KNVB zich tot VAR-pionier. Op de achtergrond en later ook steeds meer op de voorgrond testte de bond in Nederland met de videoscheidsrechter. Nederland kreeg in september 2016 de wereldwijde primeur. Voor het eerst op deze aardbol was er live assistentie van een videoscheidsrechter. Die eer was weggelegd voor Van Boekel, die Danny Makkelie assisteerde tijdens het bekerduel tussen Ajax en Willem II.

Hoe heeft jouw opleiding tot VAR eruit gezien?

"Al heel wat jaren geleden is de KNVB begonnen met een projectgroep voor de videoscheidsrechter. De KNVB vond dit interessant en wilde er klaar voor zijn, mocht de videoref ooit ingevoerd worden. Mij leek dat interessant, omdat dit weleens de toekomst kon zijn.  Zaten we in een busje naast een stadion om te oefenen. Er was geen contact met de scheidsrechter, we deden alsof. Dat we daar mee startten was een jaar of vier geleden, we maakten al behoorlijk was kilometers. Ik kan me herinneren dat Pieter Vink en Tom van Sichem (gestopte scheidsrechters, red.) nog in het busje zaten. "

{image[331320][right-half][Pol van Boekel]}Wat waren voor jouw drijfveren om je al bij die projectgroep aan te sluiten?

"Bij de VAR draait het om heel veel beelden kijken. Als scheidsrechters doen we dat heel graag. Ik vind beelden analyseren geen straf, het is juist erg interessant. Stel dat de videoscheidsrechter niet van de grond was gekomen, dan was ik hier als scheidsrechter niet slechter van geworden. Voor mij was het interessant om mijn steentje bij te dragen. Als de VAR eenmaal geïntroduceerd zou worden, waren wij er alvast klaar voor."

Zijn je ambities ook veranderd door de VAR?

"Je carrière zou je kunnen verlengen. Maar daar denk ik nu nog niet over na. Ik ben 43 jaar en hoop de combi scheidsrechter en videoref nog lang te combineren. Ik moet pas keuzes maken als ik het fysiek niet meer aankan en dan zou ik als VAR nog altijd iets kunnen betekenen."

Charme

Na Nederland raakten ook de grote competities van Duitsland, Spanje, Italië en Frankrijk overtuigd van de videoscheidsrechter. De FIFA introduceerde de VAR afgelopen zomer ook tijdens het wereldkampioenschap. Alleen de UEFA en de Premier League waren eerder dit jaar minder happig, maar ook zij gingen in het najaar overstag. De Champions League verwelkomt de VAR al bij de komende knock-outfase en de Premier League gaat vanaf volgend seizoen van start. Vooral vanuit Engeland klonk de kritiek dat de invoering van de videoscheidsrechter ten koste zou gaan van de charme. Van Boekel: "Dat kan ik me voorstellen. Toen ik mij aansloot bij de projectgroep had ik dat gevoel ook een beetje. Is dit nou leuker? Moeten we fouten niet gewoon accepteren? Maar de belangen in het voetbal zijn heel groot, en ik ben voor een eerlijker verloop."

Waarom vind jij de VAR van toegevoegde waarde?

"Het helpt mij en mijn collega's om het spel eerlijker te laten verlopen. Iedereen zou dat moeten ambiëren. Maar ik ben ook voorstander van: tot hier en niet verder. We moeten straks niet als een robot over het veld lopen en dat iedere verkeerde inworp en vrije trap gecorrigeerd wordt. De VAR moet alleen ingrijpen bij cruciale beslissingen."

{image[331322][left-half][Pol van Boekel]}Hoe ervaar je de reacties van spelers?

"Er is volop enthousiasme en acceptatie. Voorheen bleef een cruciale beslissing doorsudderen en kwamen spelers daar vaker op terug. Nu kunnen wij aangeven dat de VAR de situatie heeft beoordeeld en weten de spelers dat de beslissing op basis van beelden is gemaakt."

Toch is er in Nederland volop discussie over de videoscheidsrechter. Hoe kan dat volgens jou?

"Dat blijf je houden. Het kan zijn dat de ene VAR het een gele kaart vindt, en de ander rood. Dat blijven grijze gebieden. De discussie blijft, dus wat dat betreft blijft de charme ook. Dat is aan de ene kant mooi, maar we moeten er wel voor zorgen dat we meer op één lijn komen en er zo weinig mogelijk aanleiding is tot discussie."

Noem eens een discussiemoment waar je zelf een hoofdrol speelde…

"Tijdens PSV - sc Heerenveen werd ik naar de kant geroepen voor een vermeende overtreding van Sam Lammers op Jeroen Zoet. De videoscheidsrechter gaf het advies om rood te geven, maar na het zien van de beelden vond ik het geen rode kaart. Ik kan zeggen dat ik geen fout heb gemaakt, maar iemand anders vindt het misschien wel een rode kaart. Je blijft daar meningsverschillen over houden. Dit zal altijd blijven. Aan ons de taak om dat te minimaliseren. Die discussie is ook nodig om de VAR te optimaliseren. Voetbal is geen tennis, het is geen kwestie van: de bal is in of uit."

{image[331321][right-half][Pol van Boekel]}Lozano versus Thorsby

Van Boekel voelde zich bij PSV - Heerenveen ook gered door de videoscheidsrechter. Een moment tussen Hirving Lozano en Morten Thorsby liet de Brabander aanvankelijk doorgaan. Maar de VAR liet Van Boekel naar de beelden kijken en Thorsby kon alsnog gaan douchen. "Het ontnemen van de scoringskans door Thorsby had ik niet goed gezien. Daar baalde ik van, ook in de rust. Aan de andere kant gaf me dit de kans om een foute beslissing in de wedstrijd te herstellen en hoefde ik niet na de wedstrijd mijn excuses aanbieden."

Hoe heeft de VAR het scheidsrechtersvak voor jou veranderd?

"Dat is een beetje dubbel. Ik fluit om een goede prestatie te leveren, en wil de VAR zo min mogelijk nodig hebben. Als die ingrijpt, betekent dat je een fout hebt gemaakt op een cruciaal moment. Je wilt de perfecte wedstrijd afleveren. Dat is moeilijk, omdat je altijd wel iets niet ziet. Maar een cruciale beslissing missen is niet prettig. De VAR helpt om dit te voorkomen."

Betekent dit ook dat je met meer concentratie fluit?

"Geconcentreerder wil ik het niet noemen. Ik blijf mijn ding doen. De VAR brengt wel een spannendere dimensie met zich mee. Wij als scheidsrechters blijven de beslissingen nemen. Nu krijg je direct te horen of die wel of niet goed is. Normaal was het afwachten tot na de wedstrijd. Als FOX Sports dan op de deur klopte, wist je hoe laat het was."

Tot slot: wat moet er in 2019 beter?

"Af en toe zijn er beslissingen waarbij we na de evaluatie vaststellen dat de VAR anders had moeten ingrijpen. Door meer ervaring te krijgen moeten we met z'n allen zo min mogelijk fouten maken en minder discussiemomenten krijgen. Dat doen we door veel te overleggen en te evalueren. Ik denk dat we goed bezig zijn."

Door: Steven Koelma