Acht jaar geleden was het groot feest voor Spanje in Zuid-Afrika. De ploeg van Vicente del Bosque was er net in geslaagd om in de finale van het wereldkampioenschap het Nederlands elftal te verslaan. Andrés Iniesta bracht zijn land vier minuten voor het einde van de wedstrijd in extase door het winnende doelpunt (1-0) binnen te schieten. Niet alleen won Spanje de wereldtitel de ploeg werd eveneens geroemd vanwege het mooie combinatiespel. Er werd veel van het land verwacht, maar Spanje maakte de verwachtingen de daaropvolgende jaren niet waar. Het WK van 2014 liep uit op een regelrechte teleurstelling.

Onder bondscoach Julen Lopetegui bouwde Spanje alles langzaam weer op. De resultaten werden beter, de kwalificatiereeks voor het eindtoernooi in Rusland verliep volledig naar wens en ook de oefencampagne voorafgaand aan het WK gaf de Spanjaarden het nodige vertrouwen. Samen met Brazilië waren ze dé favoriet. Tot een dag voor de start van het WK. Een dag eerder was bekend geworden dat Lopetegui de opvolger van Zinedine Zidane bij Real Madrid zou worden. Een verrassende aanstelling, verder leek er niets aan de hand.

{image[313708][left-half][]}Woensdag kwam de Spaanse bond ineens met een aankondiging voor een snel ingelaste persconferentie. Daar werd bekendgemaakt dat Lopetegui per direct uit zijn functie was ontheven. De bondscoach had net zijn contract verlengd bij de Spaanse voetbalbond en niets wees op een snel vertrek. De bond was dan ook niet te spreken over zijn plotselinge vertrek naar Real. Niet alleen brengt het gedwongen vertrek van Lopetegui onrust, velen zullen het ook jammer vinden. De bondscoach kreeg Spanje namelijk weer op de rit na een uiterst lastige periode. Welke invloed had Lopetegui op Spanje en wat mogen we nu nog van het land verwachten in Rusland?

Hoogtepunt

Voor Spanje leek er niks mis te kunnen gaan. Vanwege de wereldtitel en het 'tikitakavoetbal' kreeg de ploeg zowel de de Prins van Asturië-sportprijs in 2010 als de Laureus World Sport Award in 2011 uitgereikt. Twee jaar later volgde met het winnen van de Europese titel opnieuw een hoogtepunt.

De eerste scheurtjes

Tijdens de Confederations Cup van 2013 bleek dat ook Spanje niet onoverwinnelijk was. Na strafschoppen tegen Italië werd nog wel de finale gehaald, maar daar volgde een pijnlijke nederlaag. Brazilië was veel te sterk voor de regerend wereldkampioen en won afgetekend met 3-0. De kwalificatiereeks voor het WK van 2014 verliep in eerste instantie moeizaam, maar uiteindelijk behoorde Spanje tot één van de favorieten voor de eindzege. Maar liefst zeventien spelers in de Spaanse selectie die er ook in 2010 al bij waren.

{image[295650][right-half][]}Het WK liep uit op een enorme deceptie voor Spanje. De titelhouder werd in de poulefase gekoppeld aan Nederland, Chili en Australië. De confrontatie met Oranje was dus direct een herhaling van de finale van vier jaar terug. Tegen vrijwel iedereens verwachtingen in overklaste Nederland Spanje volledig. Spanje kwam nog wel op voorsprong, maar vlak voor rust maakte Robin van Persie gelijk met een prachtige kopbal. Dat bleek het startsein voor een fantastische tweede helft van Oranje. Bondscoach Louis van Gaal zag zijn ploeg nog vier keer scoren en uiteindelijk stond er een klinkende 1-5 overwinning op het scorebord. We denken er deze zomer met weemoed aan terug.

Spanje kwam die klap vervolgens niet meer te boven. Ook in de tweede groepswedstrijd overtuigde de wereldkampioen totaal niet. Chili won met 0-2 en zo was uitschakeling al na twee duels een feit. In de laatste wedstrijd tegen Australië redde Spanje de eer door met 0-3 te winnen, maar een tweede wereldtitel op rij kwam er niet. Ze waren niet eens in de buurt.

Oorzaken

{image[295822][left-half][]}Vervolgens rees de vraag: waar ging dit mis? Het mooie combinatievoetbal waar het Spaanse elftal zo om geroemd werd bleek niet te werken tijdens het WK. Ging het mis bij de uitvoering of vonden tegenstanders steeds betere manieren om zich er tegen te wapenen? Dit laatste leek het geval te zijn. Tegenover het aanvallende voetbal van Spanje, zetten tegenstanders steeds vaker een defensievere speelwijze. Zo ook Oranje op de dag van de 1-5 zege. De ploeg van Van Gaal trad aan in een 5-3-2-systeem had de hele wedstrijd slechts 36% balbezit. Nederland liet Spanje in balbezit, maar bleef constant druk zetten en loeren op de snelle counter. Ook Chili hield eenzelfde speelwijze aan in de tweede groepswedstrijd en opnieuw bleek de tactiek succesvol: Spanje kon naar huis.

Kwalificatiereeks

Nadat Spanje op het EK van 2016 in Frankrijk in de achtste finales werd uitgeschakeld, besloot bondscoach Del Bosque om zijn ontslag in te dienen. Al snel maakte ook Iker Casillas, na een recordaantal van 167 interlands, bekend een einde te maken aan zijn interlandloopbaan. Met Julen Lopetegui als nieuwe bondscoach begon Spanje vervolgens aan de kwalificatie voor het WK van 2018 in Rusland. Een nieuwe start.

Voor de WK-kwalificatie kwam Spanje in een interessante groep terecht. Meest aansprekende tegenstander: Italië. Omdat alleen de nummer één een rechtstreeks ticket voor het eindtoernooi kon pakken, werd het een tweestrijd waar veel voetballiefhebbers naar uitkeken. In de eerste wedstrijd verspeelde Spanje in Rome vlak voor tijd een 0-1 voorsprong waardoor het duel in een remise eindigde. Echt heel spannend werd het nooit in kwalificatiegroep G. Italië liet meerdere malen punten liggen en omdat Spanje geen enkel duel verloor had het land al voor de tweede onderlinge ontmoeting een voorsprong. In de tweede confrontatie met Italië bewees Spanje vervolgens nog altijd in staat te zijn tot topprestaties. Er werd eenvoudig met 3-0 gewonnen en kwalificatie voor het WK was een feit.

Veranderingen bij Spanje

Onder Lopetegui is Spanje weer uitgegroeid naar een land dat tot de favorieten voor een mondiaal eindtoernooi wordt gerekend. Ook voor het WK 2018 behoort het land volgens de voetbalkenners tot één van de kanshebbers voor de wereldtitel. Wat heeft de bondscoach veranderd?

{image[325030][right-half][]}Het antwoord is: niet eens zo bijster veel. Al bij zijn eerste persconferentie als bondscoach van Spanje liet Lopetegui weten niks aan de speelstijl te willen veranderen. "Het is kenmerkend voor Spanje, we hebben altijd succes gehad met deze stijl", zo stelde hij. Wel maakte Lopetegui qua selectiebeleid enkele harde keuzes, zoals bijvoorbeeld het niet selecteren van Cesc Fàbregas. Van de spelers die er op het WK van 2010 al bij waren, zijn er nog slechts zes over in 2018: Pepe Reina, Gerard Piqué, Sergio Ramos, Andrés Iniesta, Sergio Busquets en David Silva. De afgelopen twee jaar selecteerde Lopetegui door en gaf vertrouwen aan nieuwe namen. En met succes, zo bleek uit de WK-kwalificatiereeks. Verandering van spijt doet eten, zonder het gerecht echt te veranderen.

Conclusie

Zo krabbelde Spanje weer op vanuit een dal en leek de ploeg onder Lopetegui een gooi naar een nieuwe wereldtitel te kunnen gaan doen. Tot een dag voor het WK. Het ontslag van de bondscoach bracht flinke onrust teweeg. Alle ogen zijn nu gericht op elke stap die Spanje doet. Op het openingsduel tegen Portugal op 15 juni zal nog meer druk komen te staan. Wat een begin ook voor (de tijdelijke) opvolger Fernando Hierro.

Het 'nieuwe Spanje' presteerde fantastisch in de WK-kwalificatiereeks en deed ook in de oefenwedstrijden voor het WK het nodige vertrouwen op met name dankzij de 6-1 monsterzege op Argentinië. Aan de andere kant waren er ook remises tegen Duitsland, Rusland en Zwitserland. In de uitzwaaiwedstrijd won Spanje maar heel moeizaam met 0-1 van Tunesië. Hoewel men altijd zegt dat een slechte generale repetitie een voorteken is voor een goed resultaat, heeft ook Spanje duidelijk zwakheden.

In een groep met Portugal, Marokko en Iran heeft Spanje ook zeker niet de makkelijkste loting en zeker de confrontatie met Europees kampioen Portugal is een wedstrijd om naar uit te kijken. Zeker is in ieder geval dat Spanje het slechte resultaat van 2014 zal willen uitwissen. Met een nieuwe, talentvolle selectie wil het land laten zien dat mooi, aanvallend voetbal nog altijd loont. Ook met Fernando Hierro in plaats van Lopetegui op de bank, zou die doelstelling moeten blijven staan. Blijven de Spanjaarden rustig of volgt na twee mislukte eindtoernooien opnieuw een gigantische teleurstelling?

Door: Lisanne Booij

[photo,114452,left,]